Wadowice to oczywiście miasto, w którym przyszedł na świat nasz wielki rodak – Jan Paweł II. Pamiętanie tylko o papieskich kremówkach jest jednak dla bogatej historii miasta krzywdzące. Zwiedzanie Wadowic? Warto poświęcić chwilę dziejom miasta, jego wspaniałym zabytkom i niezwykłym biografiom sławnych Polaków – vadovitów.
Nazwa i Herb
Pierwotna nazwa miejscowości mogła brzmieć „Władowice”. Nie ma jednak co do tego pewności – etymologia nazwy miejscowości, która otrzymała prawa miejskie od księcia oświęcimskiego Kazimierza I w 1430 roku, pozostaje do dziś niejasna. Historycy biorą pod uwagę kilka hipotez. Być może założycielem Wadowic był książę Władysław. Jeśli przyjąć, że znajdował się pod wpływami czeskimi, czeskie zdrobnienie tego imienia to Wad lub Wadec. Można też domniemywać, że nazwa wywodzi się od rycerskiego rodu pieczętującego się herbem Wadwic, który przedstawia dwa pstrągi. Być może założycielem Wadowic był człowiekiem o imieniu Wad. Jego potomkowie mogliby nazywać się Wadowicami.
Herb miasta przedstawia dwudzielną w słup tarczę herbową. W prawym, błękitnym polu, umieszczona jest połowa złotego orła Piastów śląskich, zaś w lewym czerwonym polu widnieje biała baszta z blankami i trzema okienkami. Nad tarczą umieszczona jest złota korona króla Zygmunta Augusta. 31 sierpnia 1995 roku Rada Miejska, chcąc upamiętnić pierwszego papieża Polaka urodzonego w Wadowicach, kard. Karola Wojtyłę, dodała do tarczy herbowej ukośnie skrzyżowane papieskie „klucze piotrowe” połączone czerwonym sznurem.
Jedyna taka bazylika na świecie
Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach, jako jedyna na świecie, niczym Biblia Pauperum, prezentuje na swoich ścianach nauczanie ojca świętego. W sklepieniu nawy głównej wierni podziwiają przedstawienia związane z treścią encyklik, w kaplicach adhortacji, a w kaplicy Ukrzyżowania zapoznać się można z papieskimi Listami. Prezbiterium prezentuje błogosławieństwa, a na jego sklepieniu przedstawiono patronów Polski i świętych, których kanonizował papież. Wśród namalowanych postaci są: św. Stanisław, św. Stanisław Kostka, św. Jadwiga, św. Kinga, św. Rafał Kalinowski, św. Albert Chmielowski, św. Maxymilian Kolbe, św. Faustyna. Projekt zatwierdził kard. Franciszek Macharski.
Jak wspominają krakowskie artystki Aleksandra Grochal i Katarzyna Dobrzańska, które zaproponowały całą koncepcję i przeniosły ją na ściany świątyni, namalowanie jednej kwatery trwało miesiąc.
Pomniki papieskie
Jan Paweł II po wyborze na stolicę piotrową odwiedził rodzinne miasto trzykrotnie – w latach 1979, 1991 i 1999. Dla upamiętnienia najsłynniejszego wadowiczanina wzniesiono w mieście kilka pomników, a Plac, popularnie określany jako rynek, nazwano jego imieniem.
Najbardziej znanym monumentem jest dwuipółmetrowy pomnik z 2006 roku. Wykonał go z brązu Maksymilian Biskupski. Papież, przedstawiony z uśmiechem na ustach, stoi na granitowej skale. W lewej dłoni trzyma pastorał, a prawą rękę błogosławi wiernych. Pomnik znajduje się w miejscu, w którym papież spotykał się z mieszkańcami miasta podczas pielgrzymek do Polski w 1979 i 1999 roku..
Kolejny pomnik Jana Pawła II znajduje się przed kościołem św. Piotra Apostoła. Ten monument jest dziełem włoskiego rzeźbiarza, Luciano Minguzziego. Przed salą sesyjną wadowickiego ratusza można natomiast zobaczyć rzeźbę głowy Ojca Świętego.
Sam kościół św. Piotra Apostoła również jest swego rodzaju pomnikiem. Został wybudowany jako votum wdzięczności za powołanie Karola Wojtyły na stolicę Piotrową i cudowne uratowanie Jana Pawła II z zamachu. Konsekracji kościoła polski papież dokonał osobiście 14 sierpnia 1994 roku. Oryginalny projekt, nawiązujący do budowli Wadowic, Krakowa i Rzymu, wykonali Przemysław Szafer, Jacek Gyurkovich i Ewa Węcławicz-Gyurkovich. Wewnątrz kościoła na posadzce zobaczyć można wykonany z czerwonych płytek obrys Placu św. Piotra z zaznaczonym miejscem zamachu. Od roku 2003 za kościołem, na wznoszącym się w kierunku Alei Wolności wzgórzu zaaranżowano Golgotę, pomyślaną jako „ogród modlitwy” i miejsce kontemplacji. Na szczycie pagórka znajduje się Krzyż Misyjny.
Ważne postacie z Wadowic
Z Wadowicami związany był m. in. św. Rafał Kalinowski. Nie należy zapominać również o słudze Bożym Anzelmie od św. Andrzeja Corsini (Macieju Józefie Gądku) założycielu Zgromadzenia Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus,
Karol Wojtyła, jako młody chłopiec uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego, im. Marcina Wadowity. Historia zatoczyła koło, kiedy przyszły papież został wikarym w krakowskiej kolegiacie św. Floriana, gdzie spoczywają doczesne szczątki Marcina Wadowity, dziekana Wydziału Teologii Akademii Krakowskiej. To o nim papież Klemens VIII, miał powiedzieć „Wiedza w nim anielska, głos diabelski, obyczajność wiejska”. Podobno w młodości Wadowita pasał świnie. Miał przybyć do Krakowa, kiedy po ucieczce jednego z wieprzy postanowił nie wracać do domu w obawie przed gniewem rodziców.
Zwiedzanie Wadowic – nie tylko kremówki!
Wadowice to nie tylko ciastka. Tutaj w domu przy Kościelnej 7 w którym urodził się Karol Wojtyła, powstało Muzeum Dom Jana Pawla II.
Ekspozycja zaaranżowana jest na ponad tysiącu metrów kwadratowych, na czterech kondygnacjach. Można tu zobaczyć rzeczy osobiste Jana Pawła II, rękopisy, fotografie Karola Wojtyły i jego rodziny, kopie świadectw szkolnych i dyplomów i dokumentów z czasów studenckich. Na wystawie eksponowane są również cztery sutanny z różnych etapów życia: kapłańska, biskupia, kardynalska i papieska oraz czapka i modlitewnik.
Na zakończenie warto przypomnieć, jak to naprawdę było ze słynnymi kremówkami i dlaczego wracając do tych wspomnień, Papież wstydliwie zakrywał się kartką z przemówieniem? Otóż po maturze wybrał się grupką przyjaciół na kremówki. Urządzili konkurs, kto najwięcej zje. Karol zjadł „tylko” dziesięć, zwycięzca pochłonął szesnaście…
Nasi przewodnicy zapraszają na niezwykłe wyprawy pod hasłem: Zwiedzanie Wadowic!