+48 500 820 533 | +48 532 555 180

Fabryka Emalia Oskara Schindlera

Kraków w Czasie Okupacji 1939 – 1945

Na terenie Zabłocia, dawnej podkrakowskiej wsi, już w 1937 roku powstała fabryka naczyń emaliowanych i wyrobów blaszanych. W czasie II wojny światowej jej właścicielem został niemiecki przemysłowiec Oskar Schindler. Obecnie w budynku administracyjnym dawnej fabryki znaleźć można jedno z najciekawszych krakowskich muzeów, każdego roku odwiedzane przez tysiące turystów z całego świata. Ekspozycja pobudzając słuch i wzrok, przybliża historię Krakowa podczas wojennej okupacji. Zapraszamy na wycieczkę z przewodnikiem Fabryka Schindlera Kraków.

W 2010 roku w budynku dawnej Fabryki Naczyń Emaliowanych Wyrobów Blaszanych otwarto Muzeum, w którym zaprezentowano wystawę „Kraków Czas Okupacji 1939 – 1945”.
Dzięki zachowanym dokumentom, zdjęciom oraz relacjom świadków wystawa doskonale prezentuje Kraków podczas II wojny światowej. Ukazane zostały na niej poszczególne fazy hitlerowskiej okupacji Krakowa, a także losy mieszkańców tego wielokulturowego miasta. Nie mogło również zabraknąć historii samego Oskara Schindlera – właściciela fabryki i wybawcy ponad 1000 Żydów. Ich zdjęcia prezentowane w muzeum są dowodem sprytu i charyzmy tego niemieckiego przedsiębiorcy oraz jego chęci niesienia pomocy innym.
Nasi przewodnicy, posiadający uprawnienia do oprowadzania po tej ekspozycji, wprowadzą Państwa w atmosferę tych trudnych dla miasta dni. Muzeum Fabryka Emalia Oskara Schindlera „Kraków Czas Okupacji 1939 – 1945” obowiązkowo powinno znaleźć się w programie zwiedzania każdego turysty odwiedzającego królewskie miasto.

Zwiedzanie indywidualne oraz w grupach zorganizowanych (obowiązkowa rezerwacja biletów wstępu)

Zwiedzanie w różnych wersjach językowych: nasi przewodnicy posiadają odpowiednie uprawnienia do oprowadzania po wystawie (nie ma więc konieczności rezerwacji dodatkowej usługi przewodnickiej)

Czas zwiedzania wystawy: ok. 1,5 godziny

Przed zwiedzaniem muzeum zalecana lektura: książka „Arka Schindlera”; film: „Lista Schindlera”

W Poniedziałki wejście do muzeum jest bezpłatne (obowiązuje jedynie opłata za przewodnika) – zalecana rezerwacja biletów

Miejsce rozpoczęcia: Fabryka Schindlera Kraków ( ulica Lipowa 4 )

REZERWUJ

WYŚLIJ EMAIL

This is custom heading element

START

Kraków w latach 1918 – 1939

Pierwsza część wystawy pokazuje Kraków przed wybuchem II wojny światowej. Przedstawione fotografie mieszkańców ukazują jego wielokulturowość i wielowyznaniowość, a zaprezentowana mapa przedstawia Kraków prawie 100 lat temu. Niezwykle ciekawym obiektem będącym własnością muzeum jest fotoplastykon z przełomu XIX i XX wieku – maszyna służąca do indywidualnego oglądania zdjęć stereoskopowych, sprawiających wrażenie przestrzennych. Używany był w Krakowie w latach 1920 – 1970. Znajdująca się w tej części sala kinowa zaprasza na wyświetlany dokument o pracownikach DEF (Deutsche Emailwarenfabrik).

Wybuch wojny

Ciemny, wąski korytarz wprowadza zwiedzających w atmosferę wybuchu wojny. Odczucia z 1 Września 1939 roku potęgują odgłosy bombardowań, komunikaty radiowe, rozmowy mieszkańców. Dalej tunel prowadzi do „leżącej na pobojowisku” tankietki TKS (takie tankietki produkowane były już od 1934 roku – wzorowane na brytyjskich, miały służyć do drobnych akcji, rozpoznania, a podczas wojny z konieczności służyły do walk przeciwko czołgom niemieckim). Wkroczenie Niemców do Krakowa 6 Września 1939 roku zapoczątkowało ponad pięcioletni okres okupacji miasta. Autorzy wystawy zaprezentowali kolejne etapy przemiany Krakowa – miasta, które stać się miało stolicą Generalnego Gubernatorstwa. Jego stopniową germanizację widać przez zmiany nazw ulic, instytucji, placów, pojawiające się flagi z symbolem swastyki. Od listopada 1939 roku na Wawelu będzie rezydował Hans Frank – Generalny Gubernator.

Sonderaktion Krakau

Zrekonstruowana sala wykładowa Collegium Novum wprowadza turystów w przestrzeń obrazującą wydarzenia z dnia 6 Listopada 1939 roku – Sonderaktion Krakau – czyli aresztowanie 183 osób zatrudnionych na stanowiskach naukowych i administracyjnych krakowskich uczelni. Finalnie, końcem listopada 1939 roku trafili oni do obozu

Sachsenhausen, skąd w lutym 1940 roku (w skutek międzynarodowych pertraktacji) zwolniono 101 osób powyżej 40 roku życia. Kolejne zwolnienia następowały w latach 1940 – 1941. Ze względu na wiek, ciężką przymusową pracę, warunki atmosferyczne część z aresztowanych zmarła w obozie, część po zwolnieniu. Akcja Sonderaktion Krakau uderzyła w mieszkańców Krakowa. Pokazała po raz pierwszy skalę terroru i zamiary okupanta wobec inteligenckiej społeczności miasta.

Terror

Atmosferę terroru w Krakowie w czasie II wojny światowej potęgowały łapanki na ulicach, przesłuchania z zastosowaniem tortur fizycznych i psychicznych, przetrzymywanie w więzieniu. Afisze śmierci – z nazwiskami osób rozstrzelanych lub przeznaczonych do rozstrzelania, zdjęcia z publicznych egzekucji służyły polityce całkowitego podporządkowania ludności polskiej. Rekonstrukcje cel więziennych z wyrytymi inskrypcjami: nazwiskami, pseudonimami, modlitwami (oryginalne do dziś są widoczne na ścianach dawnych cel więziennych siedziby Gestapo przy Pomorskiej – obecnie oddział MHK) obrazują skalę terroru.

Getto

Już od 1940 roku prowadzono w Krakowie akcje wysiedleńcze zmierzające do zmniejszenia liczby Żydów. Bowiem zgodnie z rozporządzeniem Kraków – stolica Generalnego Gubernatorstwa mała być miastem „czystym rasowo” – wolnym od Żydów. Ciemny, wąski korytarz, otoczony imitującym kształt macew murem, symbolizuje utworzone w marcu 1941 roku Getto. Fotografie ulic, ludzi, spisane wspomnienia – wszystko to przywołuje smutek tamtych dni. Małe, zatłoczone mieszkanie – element ekspozycji – przedstawia realia wojenne. W związku z ogromnym przeludnieniem w takich izbach mieszkało po kilkanaście osób – często zupełnie sobie obcych. Po dwóch latach istnienia żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej, podczas jej likwidacji, część Żydów, zdolnych do pracy trafiło do Obozu Płaszów. Tam los też ich nie oszczędzał. Wykonując ciężką, fizyczną pracę narażeni byli na gniew komendanta Amona Gotha. Z jego ręki zginęło ponad 500 osób. Jednym z jego „ulubionych zajęć” było strzelanie do swych pracowników z tarasu rezydencji, w której mieszkał. W Styczniu 1944 roku Obóz Płaszów zamieniono na Obóz Koncentracyjny, w którym więziono również Polaków, Węgrów, Słowaków czy Romów.

Sala Wyborów i Podsumowań

18 Stycznia 1945 roku do Krakowa wkraczają oddziały Armii Czerwonej – był to koniec okupacji niemieckiej w mieście. Okupant w pośpiechu niszczył archiwa, dokumenty, wysadzał mosty na Wiśle. Miasto pozostało jednak praktycznie niezniszczone. Sala wyborów to białe, duże pomieszczenie. Zlokalizowana tu część ekspozycji jest podsumowaniem wystawy prezentującej okupowany Kraków. Czarne napisy są świadectwem odwagi i heroicznej walki o życie drugiego człowieka mimo grożącej za pomoc Żydom kary śmierci. Z drugiej zaś strony, napisy na obracających się walcach pokazują postawy zaniechania, zobojętnienia, braku empatii. To miejsce skłaniające do refleksji.

Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata

Choć pełna nazwa muzeum to Fabryka Emalia Oskara Schindlera (prezentująca wystawę „Kraków Czas Okupacji 1939 – 1945), nie jest poświęcone Oskarowi Schindlerowi. Na wystawie nie mogło jednak zabraknąć wspomnień wybawiciela ponad 1000 ludzkich istnień. Ekspozycja prezentuje fotografie Schindlera wykonane na terenie fabryki w czasie wojny oraz zdjęcia z jego ocalonymi przyjaciółmi zrobione już po wojnie. Jednym z pomieszczeń muzealnych jest autentyczny gabinet tego przedsiębiorcy z zachowaną mapą Europy, na której zaznaczone są nazwy miast w języku niemieckim (klatka schodowa, na szczycie, której w filmie „Lista Schindlera” umieszczono gabinet Oskara Schindlera powstała w latach 1949 – 1950 tak, więc to filmowe wnętrze gabinetu zapadające w pamięć zwiedzającym nie jest autentyczne). W ostatniej muzealnej przestrzeni na zwiedzających spoglądają twarze ocalonych przez Schindlera. Ich historie i powojenne losy spisane zostały w kilku dostępnych w sklepiku muzealnym publikacjach. Są niepodważalnym dowodem, że „kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat…”