Kraków jest miastem o ponad tysiącletniej historii. Zwykłe, codzienne życie przez dekady toczyło się tutaj w cieniu królów i ich wielkiej polityki. Obok prostych rzemieślników mieszkali tu artyści, pałace szlachty sąsiadowały z mieszkaniami mieszczan. Niezwykła atmosfera Krakowa sprawia, że wielu przyjezdnych osiada tu na stałe. Pod Wawelem mieszkali maluczcy i wielcy tego świata. Urokowi Smoczego Grodu nie oparł się również Józef Piłsudski.
Kraków i Legiony
Józef, zwany Ziukiem, przyszedł na świat w Zułowie na Litwie w 1867 r. Po studiach i zesłaniu na Syberię wielokrotnie bywał w Krakowie. Mieszkał tu w różnych miejscach, między innymi przy ul. Szlak 31, Topolowej 14, czy dzisiejszej Marii Skłodowskiej – Curie (dawnej Pańskiej 5).
Przy ul. Dunajewskiego 1 w 1914 r. mieszkał jeden z najbliższych współpracowników Piłsudskiego, Walery Sławek. To właśnie w tym miejscu w nocy z 5 na 6 sierpnia zapadłą decyzja o wymarszu I Kompanii Kadrowej i włączeniu się w działania bojowe I wojny światowej. Kompania wymaszerowała z Oleandrów niedaleko Błoń pod wodzą Tadeusza Kasprzyckiego. W tzw. Domu Piłsudskiego urządzono Muzeum Czynu Niepodległościowego. Później, już w czasie wojny, Józef Piłsudski wielokrotnie spotykał się z legionistami w znanej kawiarni – Jamie Michalika.
Piłsudski w Krakowie po odzyskaniu niepodległości
Po odzyskaniu niepodległości wielokrotnie bywał pod Wawelem i uczestniczył w różnych oficjalnych uroczystościach. W 1919 r. wziął udział w otwarciu Akademii Górniczej (dzisiejszej AGH). Po części oficjalnej udał się do Wieliczki i zwiedził kopalnię soli (jedna z komór nosi imię Marszałka i stoi w niej jego pomnik wyrzeźbiony w soli). W 1921 r. został doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po ceremonii spotkał się z żakami w jednym z domów akademickich. Tablica na murze kliniki ginekologicznej szpitala przy ul. Kopernika przypomina, że w tym samym roku Marszałek uczestniczył w uroczystości położenia kamienia węgielnego.
Ziuk zmarł w Warszawie w 1935 r., jednak pochowano go w Krypcie Srebrnych Dzwonów na Wawelu. Pogrzeb Marszałka stał się wielką patriotyczną manifestacją. Szacuje się, że wzięło w nim udział prawie ćwierć miliona ludzi. Wszystko to przy głębokich dźwiękach dzwonu Zygmunta. Serce Piłsudskiego spoczęło obok matki, na wileńskiej Rossie.
Pamięć o Marszałku
Dzisiaj imieniem Piłsudskiego nazywa się ulice, place, szkoły. W Krakowie jego imię noszą, między innymi, ulica łącząca Stare Miasto i Błonia, most nad Wisłą między Kazimierzem i Podgórzem, stadion KS Cracovii, Krakowski Szwadron Ułanów (czynnie uczestniczy w uroczystościach patriotycznych organizowanych pod Wawelem). Marszałek został również wyróżniony Honorowym Obywatelstwem Krakowa. W latach trzydziestych usypano na wzgórzu Sowiniec, w Lesie Wolskim Mogiłę Mogił, znaną bardziej jako Kopiec Piłsudskiego. Zebrano w niej ziemię
z miejsc martyrologii oraz walki polskiej od końca XVIII wieku do schyłku PRL-u.
Piłsudski w Krakowie bywał chętnie i często, miasto odegrało znaczącą rolę w jego biografii. Nie sposób wymienić wszystkich miejsc, gdzie znajdują się tablice, pomniki, popiersia Marszałka. Bez wątpienia pamięć o nim jest wciąż żywa i pozostanie taką przez długie lata.
